سیستم نگهداری و تعمیرات بهبود

hc8meifmdc|2011A6132836|PM_Website|tblnews|Text_News|0xfdffb11805000000941f000001000100

چالش های موجود در تهیه اطلاعات مکانی پایه

دکتر محمد مدد

سازمان نقشه برداری کشور

اهمیت داده های مکانی

• تهیه نقشه های مبنایی ازسطح کشوروجمع آوری اطلاعات کامل ازوضعیت طبیعی

وتوپوگرافی آن و ارائه سیستم های اطلاعات جغرافیایی بدون شک پایه اصلی و زیر

بنای توسعه اقتصادی واجتماعی وفرهنگی محسوب می شود.

• نقشه های مبنایی نه تنها چراغ راهنما برای مطالعه و شروع هر فعالیت عمرانی و

سرمایه گذاری ملی می باشد ، بلکه وسیله کار آمدی برا ی شناخت و برنامه ریزی

های لازم جهت استفاده ازثروت های طبیعی وبهره وری ازمنابع ومواد اولیه موجود

در یک سرزمین است.

• نقشه های مبنایی ، در مدیریت حوادث غیر مترقبه نیز بکار میرود . به عنوان مثال

سازمان نقشه برداری کشور ، بلافاصله پس از زلزله شهر بم اقدام به تهیه عکس

هوایی از آن نمود و نقشه درصد تخریب شهر بم را 3 روز پس از زلزله تولیدنمود.

تاریخچه

• متاسفانه قبلاز انقلابکشوربا فقر نقشه مواجه بود. نقشههای پوششی

کشور در مقیاس 50000:1 ،توسط کارشناسان ارتش امریکا و سازمان

جغرافیایی کشور در سال 1967 تهیه شد.

• کشور به منظور جبران عقب ماندگی ها با توجه به کاربرد وسیع نقشه

های 25000:1در طرح های عمرانی، تهیه این نقشهها رابه عنوان گام

اول در شروع سرمایه گذاری های زیر بنایی و برنامه ریزی های بلند

مدت به عنوان یکی از طرح های مهم مملکتی در برنامه کار خود قرار

داد.

تولید انواع اطلاعات مکانی پایه

• تهیه نقشه های 25000:1

– نقشه های 25000:1 با تعداد حدود 130 بلوک که هر یک مساحت تقریبی

165000 کیتومتر مربع را پوشش می دهد و شامل 96 برگ نقشه مبنایی

25000:1 می باشد

• تولید مدل رقومی زمین به صورت پوششی

• تهیه نقشه های توپوگرافی در مقیاسهای کوچکتر از نقشه

1:25000 های

• تولید نقشه های 2000:1 شهری برای تمامی شهرهای ایران

• تولید اطلس ملی و نقشه های موضوعی

• عکس های هوایی در مقیاسهای مختلف

سیستم اطلاعات جغرافیایی GIS

• پس از تغییر تکنولوژی و تولید نقشه های 25000:1 به صورت رقومی،

سازمان نقشه برداری کشور فعالیت جدیدی را تحت چهار محور زیر با

نام سیستم اطلاعات جغرافیایی ملی ( NGIS (آغاز نمود :

1-تهیه اطلاعات مکانی پایه برای استفاده در سیستم اطلاعات جغرافیایی

2-گسترش فرهنگ استفاده از GIS در سطح کشور

3-تحقیق و پژوهش با هدف دسترسی آسان کاربران به اطلاعات مکانی پایه

4 -فعالیتهای بین المللی سازمان نقشه برداری کشور در زمینه GIS

1-تهیه اطلاعات مکانی پایه برای استفاده در سیستم

اطلاعات جغرافیایی

• تهیه پایگاه داده توپوگرافی ملی در مقیاس 25000:1 که این

پایگاه داده، اطلاعات مکانی موجود در نقشه های 25000:1

واطلاعات توصیفی مربوط به آنها را به صورت یکپارچه ذخیره و

نگهداری می کند.

• پایگاه داده توپوگرافی ملی ( NTDB (حاوی اطلاعات مکانی پایه

برای استفاده در GIS به منظور تجزیه و تحلیل و استفاده بهینه

میباشد

• تعداد عوارض موجود در این پایگاه داده حدود 169 عارضه می

باشد.

• تهیه پایگاه داده توپوگرافی در مقیاسهای 1000000 :1 و 250000:1

با وجود اطلا عات ارزشمند و مناسب در NTDB کاربران

این پایگاه داده با محدودیتها و موانعی مواجه بودند.

برای رفع موانع و محدودیتهای کاربران NTDB ،فرمتهای مختلف

مطالعه و بررسی شدند و فرمت Shape انتخاب گردید.

مزایا و ویژگیهای محصول Shape

• این فرمت دارای ساختار ساده بوده و بسیار متداول می باشد

• اطلاعات توصیفی به همراه نقشه موجود است

• این اطلاعات در سطح یک بلوک بصورت یکپارچه می باشد

• امکان ارائه این نقشه ها ازطریق شبکه جهانی Internet فراهم می باشد

• امکان انجام تحلیلهای GIS بر روی آن توسط بعضی از نرم افزارها وجود

دارد

• امکان تبدیـل این فـرمت به فـرمتهای Coverage ، E00 و فرمتهای

دیـگر فـراهم می باشد

ساختار لایه ای Shape

2-گسترش فرهنگ استفاده از GIS در سطح کشور

• معرفی و تولید محصولات جدید از اطلاعات موجود در سیستم

های اطلاعات جغرافیایی، مانند نقشه های توپوگرافی رقومی در

مقیاسهای مختلف

• تشکیل و راهبری شورای ملی کاربران سیستم های اطلاعات

جغرافیایی ( NCGISU (و راه اندازی و هدایت شوراهای استانی

کاربران GIS

شوراهای ملی کاربران سیستمهای اطلاعات جغرافیایی

• شورای ملی کاربران کاربران GIS به منظور سیاست گذاری، برنامه ریزی و

هماهنگ سازی فعالیتها فعالیتها در زمینه GIS ، تحلیل نیاز ها و بهره برداری

شایسته از تمامی ظرفیت های علمی، فنی و نیروی انسانی در راستای

بهره گیری از GIS در کشور در دیماه سال 1372 تاسیس شد.

• جلسات شورای ملی کاربران کاربران GIS

– روزهاییکشنبه هفتة اولهرماه راس ساعت 30/9 برگزار میگردد

– تعداد جلسات 111 جلسه تا پایان پاییز سال 1382 می باشد.

شوراهای ملی کاربران سیستمهای اطلاعات جغرافیایی

• فعالیتها فعالیتها و دستاورد دستاورد های شورای ملی کاربران کاربران GIS

– تصمیم گیری در مورد عوارض پایگاه اطلاعات توپوگرافی توپوگرافی ملی در مقیاس

1:25000 1:25000

– تصمیم گیری در مورد عوارض پایگاه اطلاعات جغرافیایی جغرافیایی 1000000:1 1000000:1

– تشکیل شورا های استانی کاربران کاربران سیستم های اطلاعات جغرافیایی جغرافیایی)

– بررسی و سنجش امکانات امکانات تصاویر ماهواره ماهواره ای موجود در دستگاه های عضو

شورای ملی کاربران کاربران GIS جهت تولید نقشه های تصویری در مقیاس

1:100000 1:100000

– برقراری برقراری ارتباط بین اعضای شورای ملی کاربران کاربران و شورا های استانی کاربران کاربران

GIS

– ایجاد چهار کمیته تحت پوشش شورای ملی کاربران کاربران GIS و ...

کمیته های تحت نظر شورای ملی کاربران کاربران GIS

تکمیل اطلاعات توصیفی پایگاه داده توپوگرافی توپوگرافی ملی

کمیته جمع آوری و

•

1:25000 1:25000 مقیاس در

به منظور وارد کردن اطلاعات در جداول اطلاعات توصیفی نقشه های NTDB

در مقیاس 25000:1 25000:1 سازمان نقشه برداری کشور،این کشور،این کمیته تشکیل شد تا

تکمیل اطلاعات توصیفی را فراهم سازد. ضمن یافتن راهکارهای راهکارهای مناسب برای مشکلات، هماهنگی هماهنگی لازم جهت گردآوری گردآوری و

کمیته کد گذاری ملی عوارض موجود در پایگاه داده توپوگرافی توپوگرافی ملی

•

1:25000 1:25000 مقیاس در NTDB

اختصاص کد منحصر به فرد ملی به عوارض به عنوان فاکتور شناسایی شناسایی در سطح

بازیابی بازیابی عوارض توسط کاربران، کاربران، تسهیل تبادل

ملی موجب تسهیل دسترسی و

ارتباط پایگاه داده در تمامی وزارتخانه وزارتخانه ها، سازمانها سازمانها و ارگانهامی رگانهامی شود.

اطلاعات و

مکانیزم مکانیزم های کد گذاری عوارض

از آین رو این کمیته جهت بررسی روشها و

تشکیل گردید.

کمیته های تحت نظر شورای ملی کاربران کاربران GIS

• کمیته تخصصی GIS شهری

به منظور سیاست گذاری و تدوین استانداردها استانداردها و دستورالعمل دستورالعمل های اجرایی در زمینه مسائل

GIS شهری و ارتقاء کمی و کیفی مدیریت شهری، این کمیته با عضویت 11 دستگاه

اجرایی تشکیل گردیده و تا کنون نیز 27 جلسه تشکیل داده است.

• کمیته سیاست گذاری چگونگی تهیه نقشه و تاسیسات تاسیسات زیرزمینی زیرزمینی

به منظور دستیابی دستیابی به وضع موجود شبکه تاسیسات تاسیسات زیرزمینی زیرزمینی شهری و منطقه ای و تهیه

نقشه جدید تاسیسات تاسیسات مذکور و هماهنگی هماهنگی دستگاههای دستگاههای اجرایی ذیربط این کمةته تشکیل

شد. از مهمترین مهمترین وظایف این کمیته، جلوگیری جلوگیری از دوباره کاریها در حفاری، هماهنگی در

حفاری های شهری و منطقه ای، افزودن اقلام اطلاعات گرافیکی گرافیکی و توصیفی به پایگاه

داده توپوگرافی توپوگرافی ملی، مکان یابی دقیق محل حفاری های جدید، جلوگیری جلوگیری از صدمات و

خسارات در اثر حفاری ها و ... میباشد.

مهمترین فعالیتهای انجام شده توسط سازمان نقشه برداری کشور در راستای

شوراهای کاربران GIS استانها

79 /10 /21

-

80/3/30

و 79 /7 /13

1279 /21

79 /9/7

79/2/14

80 /7 /18

79 /9/1

79 /3/19

بازدید از سازمان

نقشه برداری

کشور

جلسه 15 78/9/13 خوزستان دوره 4 81/11/25 و 79/8/11

782/14 و82/5/26

اجرا شده است اجرا شده است

جلسه 7 78/4/2 خراسان تابستانی مدرسه GIS - -

چهارمحال و

بختیاری

15/5 /79 7 جلسه - اجرا شده است -

اجرا شده است اجرا شده است 4/11/79 1 دوره بوشهر 5/4/79 15 جلسه

شده است دو نوبت اجرا اجرا شده است 18/7 /80 1 دوره ایلام 10/5 /79 11 جلسه

اجرا شده است اجرا شده است 27 /2 /79 1 دوره اصفهان 12 /8 /78 13 جلسه

جلسه 9 80 /3/7 اردبیل دوره 1 81/1/20 - -

آذربایجان غربی 29/5/79 11 جلسه - - اجرا شده است

17 78/3/26 شرقی آذربایجان دوره 2 82 /3/11و79/3 /25 است شده اجرا است شده اجرا

نام استان تاریخ افتتاح

تعداد جلسات

برگزار شده تا

پایان آبان 1382

برگزاری آموزش

GIS

راه اندازی

NTDB

برگزاری سمینار

مدیران

مهمترین فعالیتهای انجام شده توسط سازمان نقشه برداری کشور در راستای

شوراهای کاربرانGIS استانها (ادامه)

78 /9/1

80/3/26

81 /7 /27

79/2/12

81/5/14

78 /11 /10

-

79 /11 /19

79/3/24

80 /11/30

بازدید از سازمان

نقشه برداری

کشور

اجرا شده است اجرا شده است 14/7/77 1 دوره کرمان 23/4/78 14 جلسه

جلسه 12 79 /8/30 کرمانشاه دوره 1 80/4/27 - -

جلسه4 81 /7 /7 کردستان دوره 1 82 /3/5 - -

جلسه 12 77 /11/14 قم دوره 1 79 /2/13 - است شده اجرا

- - - جلسه 9 78 /7 /28 قزوین

جلسه 10 78/6/10 فارس دوره 2 82/6/7و78/10/22 است شده اجرا است شده اجرا

سیستان و

بلوچستان

17 /10 /79 3 جلسه ! - اجرا شده است -

جلسه9 79/6/27 سمنان دوره 2 81 /11/30و79 /12/3 است شده اجرا است شده اجرا

جلسه 12 78 /12 /8 زنجان دوره 1 80 /8/16 است شده اجرا-

مدیران برگزاری سمینار NTDB راه اندازی GIS برگزاری آموزش برگزار شده تعداد جلسات نام استان تاریخ افتتاح

مهمترین فعالیتهای انجام شده توسط سازمان نقشه برداری کشور در راستای

شوراهای کاربرانGIS استانها (ادامه)

79 /8 /17

-

80/3/23

79/4/19

78/12 /11

در آذر ماه 82

79/3/25

78 /11/5

بازدید از سازمان

نقشه برداری

کشور

جلسه 9 79 /6/19 یزد دوره 1 80/4/13 - -

جلسه 6 79 /8/29 همدان دوره 1 81 /11/8 - -

اجرا شده است اجرا شده است 11/7 /80 1 دوره هرمزگان 29/11 /79 9 جلسه

اجرا شده است اجرا شده است 14/10/79 1 دوره مرکزی 28 /8 /78 12 جلسه

اجرا شده است اجرا شده است 11/3/79 1 دوره مازندران 25/10/78 14 جلسه

- - - جلسه 3 82/4/22 لرستان

اجرا شده است اجرا شده است 23/3 /80 1 دوره گیلان 7 /12 /78 10 جلسه

جلسه10 78/10/26 گلستان دوره 1 79/3/17 است شده اجرا-

کهگیلویه و بویر

احمد جلسه 8 79 /5/15 دوره 1 80/3/30 - -

مدیران برگزاری سمینار NTDB راه اندازی GIS برگزاری آموزش برگزار شده تعداد جلسات نام استان تاریخ افتتاح

3-تحقیق و پژوهش با هدف دسترسی آسان کاربران

به اطلاعات مکانی پایه

• مطالعه و پژوهش در مورد GIS

• اجرای پروژه های راهنما با هدف شناسایی نیازها و کمبودها و

مطلع ساختن جامعه کاربران از پتانسیلهای سیستم و کاربردهای

آن

• پروژه های موردی GIS

• ارتقاء فرهنگ GIS در کشور از طریق ارائه دستاوردهای

مطالعاتی، تحقیقاتی و اجرایی سازمان نقشه برداری کشور در این

زمینه وکمک به برگزاری سمینارها، کنفرانسها، سخنرانیها،

تشکیل دوره های آموزشی

پروژه های موردی در زمینه GIS

• همکاری در طراحی و راه اندازی LIS/GIS شهر مشهد

• طراحی و راه اندازی LIS/GIS شهر تفت، استان یزد

• طراحی و راه اندازی LIS/GIS شهرک واوان در فضای سه بعدی،

وزارت مسکن و شهرسازی

• طراحی و راه اندازی GIS منابع سازمان نقشه برداری کشور

• طراحی و راه اندازی GIS برای سازمان همکاریهای اقتصادی (ECO(

• برگزاری سمینارهای مختلف برای مدیران و کارشناسان دستگاههای

اجرایی

پروژه های موردی در زمینه GIS) ادامه)

• تدوین دستورالعملهای کاری، راه اندازی خط تولید سیستمهای اطلاعات

جغرافیایی در سازمان نقشه برداری کشور

• ترجمه اولین کتاب GIS در ایران

• ارائه اولین GIS ملی در مقیاس 1000000 :1 با امکانات چند رسانه ای

(Multimedia

• ایجاد Site Web شورای ملی کاربران GIS

4-فعالیتهای بین المللی سازمان نقشه برداری کشور

در زمینه GIS

• کمیته دائمی زیر ساختار GIS برای آسیا و اقیانوسیه (PCGIAP(

– عضویت در هیئت رئیسه کمیته دائمی زیر ساختار GIS برای آسیا و اقیانوسیه

(PCGIAP (در چهار دوره متوالی

– ریاست گروه کاری 2) داده های پایة منطقه ای) کمیته دائمی زیر ساختار GIS

برای آسیا و اقیانوسیه (PCGIAP(

– مشارکت در پروژة Clearinghouse منطقه ای

• همکاری در پروژه تهیه نقشه جهانی (Project Map Global(

– نقشه جهانی ایران در مقیاس 1000000:1 مطابق با استاندارد نقشه جهانی تهیه

شده و آماده نحویل به کمیته می باشد.

برنامه های آینده GIS سازمان نقشه برداری کشور

• انجام پروژة GIS Web یا بعبارتی توسعه قابلیتهای GIS روی

اینترنت

• توسعه مرکز هماهنگی داده (Clearinghouse (در سطح ملی و

منطقه ای

• نطارت پروژة GIS استان اصفهان

• پروژه ایجاد پایگاه داده توپوگرافی بر اساس تکنولوژی

Geo database

برنامه های آینده GIS سازمان نقشه برداری کشور

 (ادامه)

– سیاستگذاری راه اندازی شبکه ارتباطی سیستمهای اطلاعات

جغرافیایی در مرکز استانها

– ایجاد سایر کمیته های تخصصی نظیر کمیته تخصصی GIS

منطقه ای

– تعیین داده های اصلی ( داده های مرجع) GIS ملی کشور

(Framework Data)

چالش های موجود در دسترسی به اطلاعات مکانی

• تولید داده های مکانی زمان بر و هزینه بر است.

• تلاش های تکراری جهت تولید داده مکانی صورت می گیرد .

• مدیریت بر اساس داده ای مکانی نمی باشد

• هزینه تولید و نگهداری داده های مکانی بر عهده سازمان های

تولید کننده داده می باشد.

• زیر ساخت شبکه (شبکه فیبر نوری)کامل نیست

• اطلاعات مکانی در دستگاهها به فرمت و ساختار متفاوتی

تولید و ارائه می گردد

• فرهنگ استفاده از اطلاعات مکانی در کشور رایج نیست

• کاربران آموزش لازم در مورد اطلاعات مکانی ندیده اند

• مرکزی برای هماهنگی میان کاربران و دستگاههای تولید

کننده وجود ندارد

زیر ساختار داده های مکانی (SDI (به عنوان راه حل

چالش های موجود

• تولید داده های مکانی زمان بر و هزینه بر

است.راه حل این مشکل، یکبار تولید داده

و استفاده از آن برای کاربرد های مختلف

می باشد.

• از تلاش های تکراری جهت تولید داده

مکانی جلوگیری می شود.

• مدیریت بر اساس داده ای مکانی می باشد

• هزینه تولید و نگهداری داده های مکانی

بینکاربران تقسیم می شود.

• از توسعه اقتصادی، اجتماعی و محیطی

پایدار حمایت می گردد

داده های مکانی

پایه

استاندارد ها

زیر ساختار

داده مکانی

کاربرد ها

مرکز هماهنگی داد ه

ساختار سازمانی

متا دیتا

مولفه های زیر ساختار داده مکانی

برای ایجاد زیر ساختار داده مکانی درکشور ایجاد

کمیته ملی راهبردی پیشنهاد میگردد که میتواند

شامل گروه های زیر باشد:

• ساختار سازمانی ( ارتبا ط بین دستگاهها قوانین و مقررات، کپی

رایت و...)

• استاندارد ها

• داده های مکانی پایه

• مرکز هماهنگی داد ه

کشور هایی که دارای مرکز هماهنگی داده هستند با رنگ آبی

نمایش داده شده اند