hc8meifmdc|2011A6132836|PM_Website|tblnews|Text_News|0xfdffd3ef030000007a11000001000100
ارتباط سطح سرمی ترانس آمینازهای کبدی
با نمای هیستوپاتولوژی در بیماران مبتلا به هپاتیت Bمزمن
دکتر شهریار سمنانی-
دکتر سیما بشارت-
دکتر علی جباری- دکتر رامین آذرهوش-
دکتر عباسعلی کشتکار-
مهندس محمدرضا ربیعی-
دکتر ضیاء رحمانی- دکتر نفیسه عبدالهی-
دکتر غلامرضا روشندل3
چکیده
زمینه و هدف: ارزیابی مداوم سطح سرمی ترانس آمینازهای کبدی (ALT و AST)
در هپاتیتB مزمن می‌تواند منعکس‌کننده وسعت آسیب سلولی باشد. مطالعه حاضر با هدف
تعیین ارتباط بین سطح سرمی آنزیم‌های کبدی با میزان آسیب در نمونه بافتی (بیوپسی) کبد
و درجه التهاب سلول‌های کبدی انجام شد.
روش تحقیق: در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، 86 نمونه بافت کبد از بیماران
هپاتیت B مزمن، از ابتدای سال 1379 تا سه ماهه اول 1383، بازبینی شد.
هیستوپاتولوژی نمونه بافت کبد با طبقه‌بندی کیفی و درجه‌بندی شدّت التهاب با درجه‌بندی
Knodell HAI
انجام گرفت. سطح سرمی ALT
و AST، سونوگرافی، نشانگرهای هپاتیت B (HBeAg و HBeAb)
و مشخصات فردی بیماران ثبت شد. داده‌ها با استفاده از آزمونهای آماری
Chi-Square، آنالیز واریانس یک طرفه و Pearson در سطح معنی‌داری 05/0P£ تحلیل
شدند.
یافته‌ها: میانگین شدّت التهاب کبدی بر اساس درجه‌بندی Knodell HAI، 31/3±13/5 بود. میانگین سطح AST
و ALTبه ترتیب 93/44±74/86 و 39/50±44/105 به دست آمد. ارتباط معنی‌داری بین درجه‌بندی Knodell HAI و طبقه‌بندی کیفی مشاهده شد. بین
سطوح سرمی ALT
و AST و درجه‌بندی کمّی
Knodell
HAI ارتباط
معنی‌داری وجود داشت (05/0P<).
نتیجه‌گیری: با توجه به نتایج این تحقیق، به نظر می‌رسد سطح سرمی ALT وAST
از نشانگرهای مناسب میزان التهاب کبدی (به جز در سیروز) باشند. جهت جایگزین کردن
آنها به جای نمونه بافت کبد، مطالعات وسیعتری مورد نیاز است.
کلید واژه‌ها: آنزیم‌های کبدی؛ درجه‌بندی Knodell HAI؛ نمونه بافت (بیوپسی) کبد؛ هپاتیت مزمن B
افق‌دانش؛
مجله دانشکده علوم پزشکی و خدمات بهداشتی،درمانی گناباد (دوره12؛ شماره 3؛ پاییز سال 1385)
دریافت:
22/8/1385 اصلاح نهایی: 30/1/1386 پذیرش: 5/2/1386
مقدمه
شیوع کلی هپاتیت B مزمن بیش از 300 میلیون ناقل یا حدود 5% از جمعیت جهان می‌باشد. شیوع
عفونت با ویروس هپاتیت B در مناطق مختلف جهان طیف وسیعی دارد که از
8% تا 15% متغیر است (1).
التهاب پیشرونده کبد، وجود نشانگرهای عفونت ویروسی
قابل شناسایی در سلول‌های کبدی و در سرم بیماران مبتلا، علائم بالینی و یا ناهنجاریهای
موجود در آزمونهای بیوشیمیایی، منجر به شناسایی و تشخیص هپاتیت B مزمن در این افراد می‌گردد.
آزمونهای بیوشیمیایی معمول، شاخصهای خوبی برای عملکرد کبدی نیستند اما آسپارتات
آمینو ترانسفراز (AST) و آلانین آمینو ترانسفراز (ALT) که با گلوتامیک اگزالواستیک ترانس آمیناز سرمی (SGOT) و گلوتامیک پیروویک ترانس آمیناز سرمی (SGPT) اندازه‌گیری می‌شوند، نشانگرهای مهمّی برای شناسایی آسیب هپاتوسلولار
هستند.
افزایش سطح سرمیALT برای شناسایی بیماری هپاتوسلولار نسبت به AST شاخص حساستری می‌باشد. در
بیماران مبتلا به هپاتیت ویروسی مزمن یا حادّ و یا انسداد خارج کبدی صفراوی، نسبت AST به ALT کمتر از 1 است و ارتباطی بین نسبت
بالاتر از 1 این کسر با وجود سیروز زمینه‌ای در بیماران دارای عفونت مزمن هپاتیت B گزارش شده است (2)؛ هرچند این
شاخصهای آسیب هپاتوسلولار، پیشگویی‌کننده یافته‌های بافت‌شناسی نیستند اما ارزیابی
مداوم سطح سرمی ALT و AST می‌تواند منعکس‌کننده وسعت آسیب سلولی باشد و در پیگیری میزان
پیشرفت بیماری کبدی مفید واقع شود (2).
طی دو دهه گذشته، پیشرفتهای چشمگیری در روشهای
تصویربرداری و بیولوژی مولکولی رخ داده و نقش نمونه بافت کبد به عنوان استاندارد
طلایی تشخیص بیماریهای کبدی، قدری کمرنگ‌تر شده است؛ اما هنوز هم نمونهبرداری نقش
مهمّی در تشخیص و دسته‌بندی بیماریهای کبدی دارد و می‌تواند به طور وسیعی در
رویکرد تشخیصی به بیمار دارای ناهنجاریهای آزمایشات کبدی مثمرثمر باشد (3).
گفته می‌شود ارزش پیشگویی‌کننده خاصی را نمی‌توان
به نمای مورفولوژیکی خاصی در نمونه بافت کبد نسبت داد. نمونه بافت کبدی وقتی مفید
واقع می‌شود که با اطلاعات بالینی، بیوشیمیایی، ایمونولوژیکی و رادیوگرافیکی موجود
در کنار هم قرار داده شود؛ .بنابراین تصمیم‌گیری در مورد انجام این فرایند در افراد
مختلف، متفاوت است و مزایا و مضرّات آن باید در هر بیمار به صورت جداگانه مورد
بررسی قرار گیرد (2).
در مطالعه‌ای در نیجریه با مقایسه انواع دسته‌بندیهای
هیستوپاتولوژیکی کنونی، ارتباط معنی‌داری بین دسته‌بندی کیفی با درجه نکروز التهابی
Knodell
مشاهده شد اما گزارش محققان حاکی از آن بود که دسته‌بندی کیفی نمی‌تواند درجه فیبروز
را بخوبی نشان دهد؛ همچنین به دلیل عدم در برگرفتن مرحله بیماری و اتیولوژی آن، پیشنهاد
کرده‌اند که سیستمهای کمّی بتدریج جایگزین سیستم قبلی شوند (4).
در مطالعه حاضر، ارتباط بین سطح سرمی آنزیم‌های
کبدی و نمای هیستوپاتولوژیکی نمونه بافت کبد در افراد مبتلا به هپاتیت B مزمن، مورد ارزیابی قرار
گرفت.
روش تحقیق
در این مطالعه توصیفی- تحلیلی، نمونه‌های بافت
کبد بیماران مبتلا به هپاتیت B مزمن که طی پنج سال (از ابتدای سال 1379 تا سه ماهه اول سال 1383) در
مرکز آموزشی، درمانی 5 آذر گرگان، توسط متخصصین داخلی و فوق تخصص بیماریهای گوارش
و کبد تحت نمونهبرداری کبد قرار گرفته بودند (محدوده سنّی 23-60 سال)، مورد ارزیابی
و بازبینی مجدّد قرار گرفت و از نظر کمّی (Knodell HAI) وکیفی دسته‌بندی شد.
معیار ابتلا به هپاتیت مزمن B، تشخیص متخصص پس از حدود شش ماه
ناهنجاری در آزمونهای کبدی و علائم بالینی بیماران بود؛ سپس با مراجعه به پرونده‌های
بیماران سطح سرمی آنزیم‌های ALT و AST (با حداکثر فاصله دو ماه قبل از زمان نمونهبرداری)، گزارش
سونوگرافی و نشانگرهای سرولوژی هپاتیت B (شامل HBeAg و HBeAb) و همچنین مشخصات فردی بیماران شامل سن، جنس، سطح تحصیلات و سابقه
خالکوبی ثبت شد. از 95 مورد نمونه بافت کبد انجام شده، 86 مورد دارای اطلاعات فردی
و بالینی مورد نظر بودند که وارد این مطالعه شدند. ابتلا به سیروز کلستاتیک یا سیروز
صفراوی اولیه، ابتلا به سرطان هپاتوسلولار و بیماریهای ذخیره‌ای کبد از معیارهای
حذف افراد از مطالعه بود.
یافته‌های معاینه فیزیکی ابتدایی این بیماران
نیز مورد ارزیابی قرار گرفت. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار آماری
SPSS (13) و آزمونهای
آماری Chi-Square (جهت سنجش ارتباط بین متغیرهای
کیفی و آنالیز واریانس یک طرفه برای متغیرهای کمّی)، آنالیز واریانس یک‌طرفه و Pearson (برای پیدا کردن
میزان همبستگی بین متغیرها) در سطح معنی‌داری 05/0P£ مورد تجزیه و
تحلیل قرار گرفتند.
یافته‌ها
از 86 نمونه بافت مورد بررسی، 48 نفر مرد (8/55%)
و بقیه زن بودند. میانگین سنّی این افراد 84/13±05/37 سال بود (محدوده سنّی 23-60 سال). میانگین سنّی در مردان 55/13±65/34 و در زنان 78/13±08/40 سال بود (05/0P>).
بیشتر بیماران (3/52%) دارای تحصیلات دیپلم و بالاتر
و بقیه (7/47%) بی‌سواد یا دارای سطح سواد در حدّ کمتر از دیپلم بودند.گزارش
سونوگرافی این افراد در بیشتر موارد (7/76%) طبیعی و در سایر موارد (3/23%) دارای
اکوی خشن بود.
میانگین سطح سرمی آنزیم کبدی ALT در بیماران تحت بررسی 386/50±44/105 (53-300) واحد بین‌المللی در لیتر و میانگین سطح سرمی آنزیم
AST، 93/44±14/86 (30-250) واحد بین‌المللی در لیتر به دست آمد.
تمام بیماران به مدت بیش از شش ماه از نظر HBSAg مثبت بودند و در بیشتر موارد به
صورت اتفاقی در حین انتقال خون و اهدای خون تشخیص داده شده بودند و در 2 مورد نیز
به علت اختلالات موجود در آزمونهای عملکرد کبدی (LFT)، سرولوژی ویرال
چک شده و منجر به کشف HBSAg مثبت شده بود. 4 نفر از افراد مورد بررسی (65/4%) سابقه خالکوبی
داشتند. در تمام این افراد معاینه فیزیکی طبیعی بود و هیچ یافته غیرطبیعی مشاهده
نشد. در 18 نفر از این افراد (9/20%) در گزارش آسیب‌شناسی، احتمال پیشرفت به سمت سیروز
قویاً مطرح شده بود و 5 نفر (81/5%) نیز به طور همزمان کبد چرب داشتند. 9 نفر (5/10%)
از افراد مورد بررسی، مبتلا به سیروز بودند.
در بین بیماران مورد بررسی نشانگر سرولوژی ویروسی
HBeAb در 53 نفر (6/61%)
مثبت گزارش شده بود؛ در حالی که HBeAg در 39 نفر (3/45%) مثبت بود. اختلاف معنی‌داری بین نشانگرهای
سرولوژیک هپاتیت B در گروههای مختلف هیستوپاتولوژی وجود نداشت. میانگین درجه التهاب کبد
با توجه به Knodell HAI در این مطالعه 31/3±13/5 (0-12) بود.
در جدول 1 میانگین، میانه و انحراف معیار سطح
سرمی آنزیم‌های کبدی ALT و AST هم در تشخیص کیفی و هم در درجه‌بندی کمّی با یکدیگر مقایسه شده‌اند
که اختلاف بین گروههای آسیب‌شناختی کبد در هر دو مورد معنی‌دار بود.
بحث
در برخی مطالعات، همبستگی بین انواع سیستمهای
طبقه‌بندی هیستوپاتولوژیک با سطح سرمی آنزیم‌های کبدی، به عنوان یکی از شاخصهای
احتمالی جایگزین نمونهبرداری، نیز مورد توجه قرار گرفته است اما نتایج به دست
آمده تناقضات زیادی را نشان می‌دهند(5-10).
در مطالعه حاضر نیز دسته‌بندی نتایج نمونه بافت
کبد در بیماران مبتلا به هپاتیت B مزمن هم به صورت کیفی و هم از طریق درجه‌بندی Knodell HAI
صورت گرفت و ارتباط بین سطوح آنزیمی ALT وAST با نمای هیستوپاتولوژیک کبد ارزیابی شد.
همان گونه که در جدول 1 مشاهده می‌شود، اختلاف
بین گروههای مختلف هیستوپاتولوژی از نظر سطح آنزیم‌های ذکرشده از نظر آماری معنی‌دار
بود.
جدول 1- میانگین، میانه و انحراف معیار سطح سرمی
آنزیم‌های عملکرد کبدی (ALT|
AST) در بیماران
مبتلا به هپاتیت B مزمن بر حسب تشخیص پاتولوژی (کیفی) و درجه‌بندی(کمّی)
|
سطح سرمی (IU/L)
|
ALT
|
AST
|
|
میانگین
|
میانه
|
انحراف معیار
|
میانگین
|
میانه
|
انحراف معیار
|
|
تشخیص کیفی
|
CPH*
|
83/78
|
75
|
82/22
|
5/59
|
56
|
39/16
|
|
CAH**
|
98/128
|
110
|
25/58
|
53/108
|
95
|
47/51
|
|
CLH***
|
84
|
88
|
05/17
|
75/71
|
5/66
|
65/27
|
|
سیروز
|
22/91
|
80
|
76/32
|
11/80
|
67
|
95/27
|
|
سطح معنی‌داری آزمون
|
000/0=P؛ 029/6=c2
|
001/0=P؛ 698/5=c2
|
|
تشخیص کمّی (درجه‌بندی)
|
جزئی (3-0)
|
47/83
|
5/75
|
65/25
|
07/66
|
56
|
3/25
|
|
خفیف (8-4)
|
83/116
|
95
|
54/52
|
29/94
|
80
|
2/42
|
|
متوسط (12-9)
|
36/118
|
5/92
|
8/67
|
43/108
|
80
|
8/66
|
|
سطح معنی‌داری آزمون
|
000/0=P؛ 209/24=c2
|
001/0=P؛ 419/13=c2
|
*CPH= Chronic Persistent Hepatitis **CAH= Chronic Active Hepatitis ***CLH= Chronic Lobular Hepatitis
جدول 2-
مقایسه میانگین آنزیم‌های کبدی در بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن B در مطالعات مختلف
|
میانگین و انحراف معیار متغیر مورد بررسی
|
ALT (IU/L)
|
AST (IU/L)
|
درجه التهاب
|
|
مطالعه حاضر (86 مورد)
|
39/50±44/105
(300-53)
|
93/44±74/86
(250-30)
|
31/3±13/5
(12-0)
|
|
گرامی‌زاده و همکاران (97 بیمار، سال 78-1368 شیراز)
|
74/89±28/88
(519-5)
|
41/61±31/68
(338-12)
|
83/4±72/3
(18-0)
|
|
ستوده و همکاران (130 بیمار، سال 1380، تهران)
|
73/68
(456-5)
|
48/52
(379-30)
|
5
(16-1)
|
مطالعاتی در مورد میزان همبستگی بین سطح سرمی آنزیم‌های
عملکرد کبدی (ALT| AST) و نمای هیستوپاتولوژیک نمونه بافت کبد انجام شده که از جمله آنها
می‌توان به مطالعه ستوده و همکاران در تهران اشاره کرد (5)، (جدول 2). در مطالعه
مذکور محققان به این نتیجه رسیدند که سطح سرمی آنزیم AST، با دارا بودن بیشترین ارتباط و درجه همبستگی با شدّت آماس و بیشترین
ویژگی، می‌تواند دقیقترین اطلاعات را در مورد شدّت فعالیت آماسی در کبد این بیماران
نشان دهد (5). چند مطالعه دیگر نیز به نتیجه مشابهی رسیده‌اند (7-9).
در مقابل، گرامی‌زاده و همکاران در مطالعه دیگری
در شیراز به این نتیجه رسیدند که بیلی‌روبین توتال و ALT با میزان درگیری التهابی کبد ارتباط معنی‌دار و میزان التهاب با
نسبت ALT/AST ارتباط معنی‌دار معکوسی دارد اما به دلیل قوی نبودن همبستگی بین آنزیم‌های
کبدی و درجه فیبروز و التهاب (بر اساس Sheuer| Ishak) در مطالعه ذکر شده، محققان گزارش کردند که تلاش برای پیش‌بینی
وضعیت دقیق کبد بر اساس LFT بی‌حاصل است (6). به عقیده Hoofnagle و همکاران، نیز با استفاده از نسبت ALT/ AST تنها می‌توان بیماران کبدی با یا بدون درگیری الکلی کبد را از یکدیگر
افتراق داد (10). شاید با انجام مطالعات وسیعتر و بررسی سایر نشانگرهای سرمی،
بتوان روش غیرتهاجمی مناسبی برای جایگزینی نمونهبرداری ارائه داد اما در حال حاضر
و با اطلاعات موجود هنوز نمونهبرداری بهترین راه تشخیصی استاندارد برای بررسی
التهاب و فیبروز کبد در بیماران هپاتیت B مزمن است و انجام LFT به تنهایی نمی‌تواند وضعیت دقیق کبد را نشان دهد؛ از طرفی به دلیل
آهسته‌تر بودن پدیدارشدن تغییرات بافت‌شناسی نسبت به تغییرات بیوشیمیایی (11)، ارزیابی
شدّت درگیری التهابی کبد بر اساس LFT نمی‌تواند خیلی دقیق باشد.
در جدول 2 مقایسه‌ای بین میانگین آنزیم‌های کبدی
در مطالعات مختلف انجام شده است. همانگونه که مشاهده می‌شود در این مطالعه میانگین
سطح سرمی آنزیم‌های ALT و AST بالاتر از دو مطالعه دیگر است که شاید بتوان بالاتر بودن میانگین
درجه التهاب را در مطالعه حاضر از عوامل مؤثر بر آن دانست. مراجعه بیماران در
مراحل پیشرفته بیماری کبدی و فاصله زیاد بین انجام آزمایشات آنزیمی با نمونهبرداری
از کبد (حداقل دو ماه در مطالعه حاضر و 2±2/4 روز در مطالعه گرامی‌زاده) نیز از جمله مواردی است که می‌تواند
در نتیجه ذکر شده مؤثر باشد؛ زیرا همانگونه که قبلاً اشاره شد، تغییرات بافت‌شناسی
روند آهسته‌تری نسبت به تغییرات بیوشیمیایی دارند.
نتیجه‌گیری
بر اساس یافته‌های این مطالعه، پیشنهاد می‌شود
در بیماران مبتلا به هپاتیت B مزمن در ابتدای تشخیص یا شک به بیماری، تمامی آزمایشهای لازم انجام شود
و در صورت نیاز به نمونه بافت کبد، تا حدّ ممکن کمترین فاصله زمانی بین نمونهبرداری
و آزمایشهای آنزیمی کبد وجود داشته باشد. انجام مطالعات وسیعتر در خصوص ارتباط بین
سطح آنزیم‌های کبدی و درجه کمّی التهاب توصیه می‌گردد.
منابع:
1- Feldman M| Friedman LS| Sleisenger MH. Gastrointestinal and
Liver Disease| Pathophysiology/Diagnosis/ Management. 7th ed.
Philadelphia: Saunders; 2002.
2- Yamada T| Alpers DH| Kaplowitz N| Laine L| Owyang C| Powell DW. Textbook
of Gastroenterology. 4th ed. .London: Williams & Wilkins; 2003.
3- Gondal R. Evaluating liver disease in chronic viral hepatitis: indication
and role of liver biopsy. J
Gastroenterol Hepatol. 2004; 19 (7): S338-S341.
4- Okechukwu O| Segun O. A comparative analysis of six current
histological classification schemes and scoring systems used in chronic
hepatitis reporting. Rev Espatol. 2004; 37 (3): 269-77.
5- ستوده م، کوثری ف، بهرامی‌نژاد
م، سجادی ع. بررسی ارتباط سطح سرمی آنزیم‌های ALT|AST با درجه
آماس در کبد بیماران مبتلا به هپاتیت مزمن ویروسی. مجله پزشکی ارومیه. 1380؛ 12 (1):
،24-31.
6- گرامی‌زاده ب، آذرپیران معینی
ر. بررسی میزان همبستگی آنزیم‌های کبد با التهاب و فیبروز کبد در مبتلایان به هپاتیت B مزمن در مراجعین به بیمارستانهای دانشگاه
علوم پزشکی شیراز سال 78-1368. پژوهنده. 1381؛ 7 (27): 57-60.
7- Borg FT| Kate FJ| Cuypers HT. Relation between
laboratory test results and histological hepatitis activity in individuals
positive for hepatitis B surface antigen and antibodies to hepatitis B e
antigen. Lancet. 1998; 351 (9120): 1914-18.
8- Michielsen PP| Hauben EI| Ramon AM| Van Marck EA|
Pelckmans PA. Serum aminotransferase levels and histological disease in chronic hepatitis
C. Acta Gastroenterol Belg. 1997; 60 (1): 11-14.
9- Luo JC. Relationships between serum aminotransferase levels|liver
histologies and virological status in patient with chronic hepatitis c in
Taiwan. J Gastroentrol Hepatol. 1998; 13(7): 685-90.
10- Williams ALB| Hoofnagle JH. Ratio of serum aspartate to alanine
aminotransferase in chronic hepatitis. Gastroenterology. 1988; 95: 734-36.
11- Desmet VJ| Gerber M| Hoofnagle JH| Manns M| Scheuer PJ. Classification of chronic hepatitis: diagnosis|
grading and staging. Hepatology. 1994; 19 (6): 1513-20.
12-
Bonino F| Hoyer B| Nelson J| Engle R| Verme G| Gerin J. Hepatitis B virus DNA
in the sera of HBsAg carriers: a marker of active hepatitis B virus replication
in the liver. Hepatology. 1981; 1 (5): 386-91.
13- Brechot C| Hdchouel M| Scotto J. Detaction
of hepatitis B virus DNA in liver and serum: a direct appraisal of the chronic
carrier state. Lancet. 1981; 2: 765-68.
Title:
The relationship between serum levels of hepatic transaminase with
histopathological features in patients with chronic Hepatitis B
Authors: Sh. Semnani|
S. Besharat|
A. Jabbari| R.
Azarhoosh|
AA. Keshtkar|
MR. Rabiei| Z. Rahmani3| N. Abdollahi|
Gh. Roshandel3
Abstract
Background and Aim: Continuous evaluation of serum levels of hepatic
transaminases like AST and ALT can show the severity of cellular damage in
chronic hepatitis B| also it can be helpful in follow up of hepatic disease
progression. This study was designed to detect the relationship and correlation
between serum level of enzymes with damage ranking in liver biopsy and
inflammation in hepatic cells.
Materials and Methods: In this analytic-descriptive study| all
blocks of liver biopsy of patients with chronic hepatitis B| taken from 2000 to
the first three months of 2004 (for 5 years) in the university hospital| had
been overviewed. At first| all liver samples were ranked according to
histopathological features| and then were classified according to the severity
of inflammation in Knodell HAI score. Based on the patients files| AST| ALT
serum level| sonography report and B hepatitis serological markers like HBeAg|
HBeAb and personal identity were registered.
Initially| we reviewed clinical findings and analyzed data with
statistical tests. Statistical analyses were performed and P value less than
0.05 was significant.
Results: We reviewed 86 hepatic biopsies. Mean severity of hepatic
inflammation base on Knodell HAI score was 5.13±3.31.Mean AST| ALT serum level were 86.74±44.93
and 105.44±50.39| respectively. Serological markers
for B hepatitis| HBeAb were reported positive in 53 persons (61.6%). Meanwhile
39 persons (43.3%) were positive for HBeAg. There was noticeable relationship
between grading according to Knodell HAI score and qualitative ranking. There
was a significant relationship between AST| ALT serum levels and Knodell HAI
quantitative score| too (P<0.05).
Conclusion: Our findings suggest that serum levels of liver enzyme
like AST and ALT are suitable markers for classification of severity of hepatic
inflammation but they are not useful for evaluation of prognosis of the
cirrhosis. To substitute them with liver biopsy| we recommend more study.
Key Words: Hepatic enzyme; Knodell HAI score; Liver biopsy; Chronic
hepatitis B
دانشیار گروه آموزشی داخلی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی
گلستان؛ مرکز تحقیقات گوارش وکبد گلستان
نویسنده مسؤول؛ پزشک؛ پژوهشگر مرکز تحقیقات گوارش و کبد گلستان
آدرس: گرگان- خیابان 5 آذر- آذر چهارم-
کلینیک تخصصی شهید نبوی- طبقه دوم- مرکز تحقیقات گوارش و کبد گلستان
تلفن: 2240835-0171 نمابر: 2269210-0171 پست الکترونیکی: s_besharat_gp@yahoo.com