hc8meifmdc|2011A6132836|PM_Website|tblnews|Text_News|0xfdff99d003000000ce0e000001000200
دکتر فریبا شیخی*؛ دکتر محمدرضا انصاری*؛ دکتر فرید دانشگر*؛ دکتر جلیل امیدیان**؛ دکتر ابراهیم قادری***؛
دکتر مژگان فتاحی جم***
چکیده
سابقه و هدف: بیماری‌های عروقی چشم بیشتر
در افراد مسن روی می‌دهد و علت‌های زمینه‌ای برای ایجاد این بیماری‌ها
در افراد جوان مورد بحث است.در این مطالعه به علت‌های
زمینه‌ای انسداد ورید مرکزی و انسداد
شاخه وریدی شبکیه بررسی شده
است.
مواد و روشها : این مطالعه به صورت مجموعه موارد انجام شد که درآن 20 بیمار زیر 50 سال با تشخیص انسداد شاخه‌ای و انسداد ورید مرکزی شبکیه مراجعه‌کننده به درمانگاه چشم بیمارستان امام
خمینی کرمانشاه طی سال‌های 81-1378مطالعه
شده‌اند . بیماران بعد از تشخیص توسط
چشم پزشک برای بررسی‌های
سیستمیک به متخصص داخلی ارجاع شدند.
یافته‌ها : شایع‌ترین بیماری زمینه‌ای
یافته شده در این بیماران به‌ترتیب افزایش فشار خون، چربی و دیابت بود. در یک نفر هیچ علتی یافت نشد. در این مطالعه در افراد دارای انسداد شاخه‌ای،در 8 چشم(7 /72%) درگیری سوپراتمپورال، در یک چشم
(1/9%) اینفرونازال ودر 4 چشم (4/36%) اینفروتمپورال وجود داشت و درگیری
سوپرانازال مشاهده نشد.
بحث: با توجه به نتایج این مطالعه افزایش فشار خون و چربی خون در افراد جوان یک علت زمینه‌ای شایع در انسداد شاخه‌ای و انسداد ورید مرکزی شبکیه می‌باشد، ولی در افراد
مسن افزایش چربی کمتر مطرح
است.
کلید واژه‌ها : انسداد شاخه
وریدی شبکیه، انسداد ورید مرکزی شبکیه، عوامل خطر
مقدمه
انسداد ورید شبکیه یکی از علل مهم کاهش بینایی است (5-1). انسداد وریدهای شبکیه به دو دسته مرکزی و شاخه‌ای تقسیم می‌شود(6). انسداد ورید مرکزی
entral retinal vein occlusion=CRVOاخه وریدی شبکیه Branch
retinal vein occlusion=BRVO از شایع‌ترین اختلالات عروقی شبکیه هستند که اغلب در افراد مسن روی می‌دهند به‌طوری که در
90 درصد موارد در مرحله بروز بیماری، سن بیشتر از 50 سال است (7). بیشتر اطلاعات به‌دست‌آمده
در مورد انسداد ورید شبکیه از مطالعات مجموعه موارد و مطالعات مورد- شاهدی به‌دست آمده است(18-8)، ولی هنوز مشخص نیست که در چه شرایطی انسداد مرکزی و یا
شاخه‌ای روی می‌دهد( 17و21-19). فقط تعدادی مطالعه محدود، مشخصات
بالینی این دو نوع انسداد را مورد بررسی قرار داده‌اند(17و 26-23) .
انسداد وریدی شبکیه در اغلب موارد با بیماری‌های سیستمیک از قبیل افزایش فشارخون ، بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت و گلوکوم همراه است(26،24،7،3و27). در افراد جوان نیز بیماری سیستمیک شایع است، هرچند در تعدادی از افراد هیج
علت زمینه‌ای یافت نمی‌شود(28).
در مطالعات مختلف (18-11 و29) عوامل خطر پیشنهاد شده‌اند، ولی این مطالعات اکثراً در افراد مسن انجام شده و عوامل خطردر افراد جوان هنوز مورد بحث است. با شناخت بهتر عوامل مؤثر بر این بیماری‌ها
و شناسایی افراد در معرض خطر می‌توان
از بروز این بیماری‌ها جلوگیری نمود.
دراین مطالعه عوامل خطر
بیماران مبتلا به CRVO و BRVO در بیماران زیر 50 سال بررسی شده است .
مواد و روشها
این بررسی یک مطالعه مجموعه
موارد است که در آن کلیه بیماران (20
نفر) دارای سن زیر 50 سال مبتلا به CRVO و BRVO مراجعه‌کننده به درمانگاه چشم بیمارستان امام
خمینی کرمانشاه در طول سال‌های
1378تا 1381 بررسی شده است . این
بیماران توسط متخصص چشم و با استفاده از آنژیوگرافی تشخیص داده شدند. بیماران
همچنین از نظر ابتلا به میوپی مورد معاینه قرار گرفتند که بررسی با
استفاده از اسفریکال اکی والان انجام شد. سپس برای
شناسایی علت زمینه‌ای به متخصص داخلی
ارجاع شدند و از نظر افزایش
فشار خون ، بیماری قلبی عروقی ، مشکلات کلیوی، افزایش
چربی خون ، مشکلات خونی، HIV ، کولیت اولسرو، بدخیمی‌ها و سابقه مصرف داروهای هورمونی بررسی
شدند.
اطلاعات جمع‌آوری‌شده با استفاده از آمار توصیفی ارایه گردیدند .
یافته‌ها
در این مطالعه 14 نفر (70%) زن و 6 نفر(30% ) مرد شرکت داشتند. در 9 نفر (45%)
چشم چپ و در 11 نفر (55%) چشم راست درگیر
بود. 11 مورد (55%) مبتلا
به BRVO (8 نفر زن و 3 نفر مرد) و 9 نفر (45%)
مبتلا به CRVO (6 نفر زن
و 3 نفر مرد) بودند. در
گروه CRVO تعداد 4
نفر(4/44%) از نوع ایسکمیک
و 5 نفر (6/55%) از نوع غیرایسکمیک بودند.
سن
افراد بررسی شده 36/8± 35/40سال (50-23 سال )
بود.
در مطالعه حاضر در افراد BRVO ، 8 چشم(7/72%) درگیری سوپراتمپورال، 1 چشم (1/9%) اینفرونازال و 4 چشم (4/36%)
اینفروتمپورال داشتند و درگیری سوپرانازال مشاهده نشد(جدول 1).
شایع‌ترین بیمای‌های زمینه‌ای در بیماران بررسی‌شده به ترتیب افزایش فشار خون ، افزایش چربی خون ، هیپرلیپیدمی و دیابت بود (جداول 2 و3). بیماری مولتیپل میلوما، ایدز، تالاسمی، رتینیت، گلوکوم، تخمدان پلی
کیستیک و کولیت در هیچ بیماری یافت نشد. در1 نفر
(5%) هیچ بیماری زمینه‌ای یافت نشد. میوپی در این
مطالعه در 9 چشم (45%) مشاهده گردید.
جدول 1- فراوانی قسمت‌های
درگیر شبکیه در بیماران BRVO
|
BRVO
|
قسمت درگیر
|
|
درصد
|
تعداد
|
|
0
|
0
|
سوپرانازال
|
|
7/72
|
8
|
سوپراتمپورال
|
|
1/9
|
1
|
اینفرونازال
|
|
4/36
|
4
|
اینفروتمپورال
|
جدول 2- فراوانی بیماری‌های زمینه‌ای یافت‌شده در بیماران مورد مطالعه
|
مشکل زمینه ای
|
BRVO
|
CRVO
|
جمع
|
|
نفر
|
درصد
|
نفر
|
درصد
|
نفر
|
درصد
|
|
HTN
|
9
|
8/81
|
4
|
4/44
|
13
|
65
|
|
دیابت
|
2
|
2/18
|
2
|
2/22
|
4
|
20
|
|
بیماری قلبی
عروقی
|
2
|
2/18
|
1
|
1/11
|
3
|
15
|
|
افزایش چربی خون
|
3
|
3/27
|
5
|
5/55
|
8
|
40
|
|
بدخیمی
|
1
|
9
|
0
|
0
|
1
|
5
|
|
بیماری انعقادی
|
2
|
2/18
|
0
|
0
|
2
|
10
|
|
بیماری کلیوی
|
1
|
9
|
1
|
1/11
|
2
|
10
|
|
مصرف آنتی‌آندروژنیک
|
0
|
0
|
1
|
1/11
|
1
|
5
|
|
مصرف استروژن
|
4
|
4/36
|
1
|
1/11
|
5
|
25
|
|
ارث
|
0
|
0
|
2
|
2/22
|
2
|
10
|
|
میوپی
|
3
|
27
|
6
|
6/66
|
9
|
45
|
|
گلوکوم
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
0
|
جدول 3- جدول مشخصات کلی بیماران بررسی‌شده
|
شماره
|
سن
|
جنس
|
نوع بیماری چشمی
|
قسمت درگیر
|
طرف
|
بیماری زمینه‌ای
|
|
1
|
50
|
M
|
BRVO
|
ST| IT
|
L
|
DM وHTN
|
|
2
|
40
|
M
|
CRVO (NI)
|
-
|
R
|
HLPوDM
|
|
3
|
23
|
F
|
CRVO (I)
|
-
|
R
|
DM
|
|
4
|
47
|
F
|
BRVO
|
IT
|
L
|
HTN
|
|
5
|
43
|
F
|
BRVO
|
ST
|
R
|
HTN و CV
|
|
6
|
49
|
F
|
CRVO (NI)
|
-
|
R
|
HTN
|
|
7
|
50
|
F
|
BRVO
|
ST
|
L
|
HTN و مصرف استروژن
|
|
8
|
28
|
M
|
CRVO (I)
|
-
|
L
|
HTN| HLP
|
|
9
|
47
|
F
|
BRVO
|
IT
|
L
|
HTN و مصرف
استروژن
|
|
10
|
45
|
F
|
BRVO
|
IT
|
L
|
ESRD و مصرف
استروژن
|
|
11
|
42
|
M
|
BRVO
|
ST
|
L
|
HLP و پلی
سیتمی
|
|
12
|
40
|
F
|
BRVO
|
ST
|
R
|
HTN و مصرف
استروژن
|
|
13
|
50
|
F
|
CRVO (NI)
|
-
|
L
|
-
|
|
14
|
27
|
F
|
CRVO (NI)
|
-
|
R
|
مصرف استروژن و آنتی آندروژن
|
|
15
|
41
|
F
|
BRVO
|
ST | IN
|
R
|
HTN| HLP|DM
|
|
16
|
50
|
F
|
CRVO (I)
|
-
|
R
|
HTN و HLP
|
|
17
|
30
|
F
|
CRVO (I)
|
-
|
R
|
HTN| HLP|CV و سابقه
فامیلی و ESRD
|
|
18
|
40
|
M
|
BRVO
|
ST
|
L
|
HTN
|
|
19
|
43
|
M
|
CRVO (NI)
|
|
R
|
سابقه فامیلی
|
|
20
|
25
|
F
|
BRVO
|
ST
|
R
|
HTN| HLP| CV
|
M: مرد F: زن L: چپ R: راست
CV: بیماری قلبی عروقی DM: دیابت ملیتوس HTN: افزایش فشار خون
HLP: افزایش چربی خون ESRD: بیماری
کلیوی در مراحل انتهایی ST: سوپرتمپورال
IT:
اینفروتمپورال IN: اینفرونازال I: ایسکمیک
NI: غیرایسکمیک
بحث
در مطالعه حاضر 4 نفر از افراد CRVO (4/44%) دچار افزایش فشار خون ، 2 نفر (2/22%) دچار دیابت و 5 نفر (5/55%) دچار افزایش چربی خون بودند و 1 نفر (1/11%) مشکل قلبی داشت که در مقایسه با مطالعات قبلی افزایش چربی خون و بیماری قلبی کمتر و افزایش چربی خون و دیابت بیشتری دیده شد. CRVO یک علت مهم کوری در افراد پیر بخصوص در مبتلایان به افزایش فشار خون و گلوکوم است که در بیش از نیمی از این افراد، بیماری قلبی
عروقی مشاهده
می‌شود (9،4).
میزان بروز CRVO درمبتلایان به دیابت، افزایش فشار خون ، بیماری کلاژن وعروقی و سندرم‌های
هیپرویسکوزیته بالاتر است. بیماری‌های
زمینه‌ای یافت شده در CRVO شامل افزایش
فشار خون (61%) و دیابت(7%) در افراد مسن
گزارش گردیده است (10). در مطالعه‌ای
نیز عضلانی شدن بطن چپ در 8/30 درصد در مقایسه با گروه کنترل 1/5 درصد مشاهده شد (11). موارد دیگری که به‌عنوان عوامل خطر CRVO پیشنهاد شده‌اند
شامل اختلالات ECG ،
سابقه درمان دیابت، گلوکوم، سطوح بالای آلفا گلوبولین (12 و13) بوده
است. در افراد جوان عوامل دیگری نیز با CRVO همراه
هستند که شامل مصرف داروهای آنتی‌آندروژنیک،
سندرم استرج وبر، میاستنی گراو و مقاومت نسبت به پروتئین C است(14،2و15)،
ولی افزایش فعالیت و افزایش سطح الکل با
کاهش CRVO همراه بوده‌اند
(12 و16). در
افراد مبتلا به CRVO لازم است سطح چربی‌های سرم، پروتئین‌های
سرم، آزمایش تحمل گلوکز، ویسکوزیته خون، BUN، Cr، اوره و فیبرینوژن بررسی شوند و در افراد
جوان سطوح پروتئین S ،C و آنتی‌ترومبین III نیز باید سنجش گردند (9).
این یافته نشان‌دهنده
تفاوت بین گروه‌های سنی مبتلا به CRVO است که علت آن جوان‌بودن
افراد مطالعه حاضر است البته امکان دارد یک علت دیگرافزایش چربی خون دراین مطالعه وضعیت تغذیه‌ای و
عادات غذایی در این جامعه باشد. در کل طبق نتایج این مطالعه بیماری‌های زمینه‌ای همراه CRVO در افراد جوان بیشتر شامل افزایش چربی خون وافزایش فشار خون و دیابت است.
در مطالعه حاضر هیچ موردی از گلوکوم یافت نگردید. یکی از علت‌های عدم وجود گلوکوم در این مطالعه
احتمالاً تعداد کم نمونه‌ها
است. در برخی از مطالعات روابطی بین گلوکوم و CRVO وجود داشته است.(16، 23،30 و31 ) در این مطالعه شایع‌ترین
قسمت درگیر در BRVO شامل سوپراتمپورال و اینفراتمپورال بود. در افراد مسن نیز این قسمت‌ها از نظر درگیری شایع‌ترند( 1 و9). در مطالعه‌ای دیگر درگیری سوپراتمپورال در 7/51 ، اینفراتمپورال در 28، اینفرانازال در 8/2 و سوپرانازال در 5/0 درصد مشاهده شده
(18) و به این ترتیب ظاهراً اتفاوتی در
آناتومی قسمت‌های درگیر بین افراد
جوان و مسن دیده نمی‌شود.
BRVO همیشه در محل تقاطع شریانی – وریدی روی می‌دهد.
بررسی‌هایی که در این بیماری باید
انجام شود، شبیه CRVO است (4). در این
بیماری افزایش
فشار خون شایع‌تر از CRVO
است (75-65% ) و دیابت در 13 –2% افراد دیده می‌شود
( 1 و 9). موارد
دیگری که در مطالعات گذشته به‌عنوان بیماری زمینه‌ای همراه گزارش شده‌اند، شامل هیپرانسولینمی، اختلال در آزمایش تحمل گلوکز (17) و افزایش
BMI (12) بوده است. در این بیماری نیز افزایش
سطح الکل خون و HDL باعث کاهش خطر ابتلا به BRVO شده است (16). در مطالعه مانیز افزایش فشار خون بیشترین بیماری زمینه‌ای یافته شده است و افزایش چربی خون، دیابت و
بیماری قلبی در رتبه‌های بعدی قرار
دارد. در این مطالعه مانند مطالعات قبلی که در افراد با سن بالاتر انجام شده، افزایش فشار خون در BRVO بیشتر از CRVO بود که به‌نظر می‌رسد عوامل خطر فاکتورهای ابتلا به BRVO در افراد جوان و مسن چندان متفاوت نباشند.
تعداد افراد مبتلا به میوپی در مطالعه ما بیش از
مطالعات دیگر بوده است . در مطالعات
دیگر میوپی حدود 9/8 درصد گزارش گردیده بود(19) که این تفاوت احتمالاًبه‌علت سن کمتر نمونه‌های این
مطالعه
می‌باشد؛ زیرا با افزایش سن شیوع میوپی کمتر
می‌شود.(17،20، 21و22).
نتیجه‌گیری
در کل با توجه به نتایج این مطالعه افزایش چربی خون و بعد از آن افزایش
فشار خون در افراد جوان یک علت زمینه‌ای
شایع در BRVO و CRVO می‌باشد، ولی در افراد مسن بیماری‌های قلبی عروقی و دیابت عوال خطر فاکتورهای عمده همراه با این دو بیماری است برای بررسی بیشتر عوامل خطر این دو بیماری در افراد جوان، مطالعات وسیع تری در سطح
کشور لازم است تا حجم نمونه بیشتری به‌دست آید.
Abstract:
CRVO
and BRVO Risk Factors
-
Shiekhi|
F.1; Ansari| M. R. 1; Daneshgar| F.1; Omidian|
J. 2; Ghaderi| E. 3; Fatahijam| M. 3
1. Assistant Professor in Ophthalmology| Kermanshah
University of Medical Sciences.
2. Assistant Professor in Strabismus| Kermanshah
University of Medical Sciences.
3.
General Physician.
-
Introduction: BranchRetinal Vein
Occlusion (BRVO)| in which one of the branches of the main vein are blocked|
andCentral Retinal Vein Occlusion (CRVO) in which the main vein of the eye is
blocked often occur in elderly people and are the second to
diabetes in producing disease of the vessels of the retina. The main causes of
vein occlusions in middle and young aged population is not well
understood. This study investigated the
most important causes of central and branch retinal vein occlusions.
Materials
& Methods: 20 patients aged under 50 with BRVO and CRVO referred to Imam
Khomeini Hospital in Kermanshah during
1999-2003 were studied. BRVO and CRVO were diagnosed by ophthalmologist and
subjects referred to internal specialist for further investigations on systemic
diseases.
Result:
The most common associated diseases found in these patients were Hypertension|
Hyperlipidemia and diabetes. There was not any mentioned causes in one of these
patients. In BRVO patients| 8 eyes (72.7%) with supratemporal involvement| one
eye (9.1%) with inferonasal involvement| and four eyes (36.4%) with
inferotemporal involvement were found| however no eyes were found with
superatemporal involvement.
Conclusion: Even though hyperlipidemia
reported less common causes vein occlusions in elderly| we can conclude that
hypertension and hyperlipidemia were two most common causes in BRVO and CRVO
diseases among young population.
Key Words: BRVO| CRVO|
Vein Occlusions
منابع
1. Klein R| Wang Q| Klein BE| Moss SE| Meuer SM. The relationship
of age-related maculopathy| cataract| and glaucoma to visual acuity. Invest
Ophthalmol Vis Sci 1995; 36(1):182-191
2. David R| Zangvill L| Bardarna M| et al. Epidemiology of retinal vein occlusion and
its association with glaucoma and increased intraocular pressure.
Ophthalmologica 1988; 197:69-74
3.
Guven D| Sayinapl N| Kalayci D| Dundar S| Hasiripi H. Risk factors in central
retinal vein occlusion and activated protein C resistance. Eur J Ophthalmol
1999; 9(1):43-8
4. Opremcak EM| Bruce RA. Surgical
decompression of branch retinal vein occlusion via arteriovenous crossing
sheathotomy. Retina 1999; 19(1):1-5
5. Hardy RA| Crawford JB. Retina: In: Vaughan D. General ophthalmology. 15th
ed. Stamford: Appleton and Lange; 1999| P.195.
6. Clemett RS| Kohner EM| Hamilton AM. The
visual prognosis in retinal branch vein occlusion. Trans Ophthalmol Soc UK
1973; 93:523-35
7. American Academy of
Ophthalmology. Retina and vitreous. Section 12. American Academy of
Ophthalmology 1996-1997; P. 107
8.
Dodson PM| Kritzinger EE| Clough CG. Diabetes mellitus and retinal vein
occlusion in patients of Asian| West Indian| and white European origin. Eye
1992; 6:66-68
9.
Hayreh SS| Zimmerman MB| Podhajsky P. Incidence of various types of retinal
vein occlusion and their recurrence and demographic characteristics. Am J
Ophthalmol 1994; 117(4):429-41
10.
Staurenghi G| Lonati C| Aschero M| Orzalesi N. Arteriovenous crossing as a risk
factor in branch retinal vein occlusion. Am J Ophthalmol 1994; 117(2):211-13
11.
Glacet-Bernard A| Coscas G| Chabanel A| Zourdani A| Lelong F| Samama MM.
Prognostic factors for retinal vein occlusion: prospective study of 175 cases. Ophthalmology
1996; 103(4):551-560
12. Peduzzi M| Debbia A| Guerrieri F| Bolzani R. Abnormal
blood rheology in retinal vein occlusion. A preliminary report. Graefes Arch Clin Exp Ophthalmol 1986; 224(1):83-85
13. Feist RM| Ticho BH| Shapiro MJ| Farber M.
Branch retinal vein occlusion and quadratic variation in arteriovenous
crossings. Am J Ophthalmol 1992; 113(6):664-68
14.
Anonymouis. Risk factors for branch retinal vein occlusion: the eye disease case-control
study. Am J Ophthalmol 1993; 116:286-96
15.
Johnston RL| Brucker AJ| Steinmann W| Hoffman ME| Holmes JH. Risk factors of
branch retinal vein occlusion. Arch Ophthalmol 1985; 103(12):1831-32
16.
Rath EZ| Frank RN| Shin DH| Kim C. Risk factors for retinal vein occlusions: a
case-control study. Ophthalmology 1992; 99(4):509-14
17.
Sperduto RD| Hiller R| Chew E| Seigel D| Blair N| Burton TC| et al. Risk
factors for hemiretinal vein occlusion: comparison with risk factors for
central and branch retinal vein occlusion: the eye disease case-control study.
Ophthalmology 1998; 105(5):765-71
18. McGrath
MA| Wechsler F| Hunyor AB| Penny R. Systemic factors contributory to retinal
vein occlusion. Arch Intern Med 1978; 138(2):216-20
19.
Hayreh SS| Hayreh MS. Hemi-central retinal vein occlusion: pathogenesis|
clinical features| and natural history. Arch Ophthalmol 1980; 98:1600-9
20. Gomez-Ulla DE| Irazazabal FJ| Cadarso
Suarez L| Orduna Domingo E. Hemispheric retinal branch vein occlusions.
Ophthalmologica 1986; 193:14-22
21. Sanborn GE| Magargal LE.
Characteristics of the hemispheric retinal vein occlusion. Ophthalmology 1984;
91:1616-26
22. The Eye Disease Case-Control Study Group.
Risk factors for branch retinal vein occlusion. Am J Ophthalmol 1993; 116:286-96
23. The Eye Disease Case-Control Study
Group. Risk factors for central retinal vein occlusion. Arch Ophthalmol 1996;
114:545-54
24. Appiah AP| Trempe CL. Risk factors
associated with branch vs. central retinal vein occlusion. Ann Ophthalmol 1989;
21:153-7
25. Appiah AP| Trempe CL. Differences in
contributory factors among hemicentral| central| and branch retinal vein
occlusions. Ophthalmology 1989; 96:364-6
26. Rath EZ| Frank RN| Shin DH| Kim C.
Risk factors for retinal vein occlusions: a case-control study. Ophthalmology
1992; 99(4):509-14
27. Sanborn GE| Magargal LE| Jaeger EA.
Venous occlusive disease of the retina: In: Tasman W| Jaeger EA| editors. Doan’s
clinical ophthalmology. Vol 3| Philadelphia: Lippincott; 1994| PP.1-23
28. Fong AC| Schatz H. Central retinal
vein occlusion in young adults. Surv Ophthalmol 1993; 37(6):393-417
29.
Mitchell P| Smith W| Chang A. Prevalence and associations of retinal vein
occlusion in Australia: the Blue Mountains eye study. Arch Ophthalmol 1996 Oct;
114(10):1243-47
30. Beaumont PE| Kang HK. Clinical
characteristics of retinal venous occlusions occurring at different sites. Br J
Ophthalmol 2002; 86:572-80
31. Soni KG| Woodhouse DF. Retinal
vascular occlusion as a presenting feature of glaucoma simplex. Br J Ophthalmol
1971; 55:192-5