hc8meifmdc|2011A6132836|PM_Website|tblnews|Text_News|0xfdff1192030000007111000001000300
نقش حسابداران رسمی در فرآیند توسعه اجتماعی و اقتصادی
بخش چهاردهم : حسابرسان و الزامات جهانی
غلامحسین دوانی
حسابرسی امروزه به عنوان یک حرفه مستقل شناخته شده
بینالمللی درآمده که وظایف نوین آن صرفاً رعایت الزامات اخلاق حرفهای و
استانداردهای حسابرسی نمیباشد. در تعاریف جدید که برای توسعه بازارهای مالی تدوین
شده از جمله وظایف خاص حسابرسان، مسئولیتهای اجتماعی (social
responsibility ) میباشد. اما مسئولیتهای اجتماعی دارای
ابعاد و مختصات وسیع و گستردهای است که چنانچه این ابعاد و مختصات تعریف و روشن
نشوند حسابرسان در یک پارادوکس (تناقص حرفهای و اجتماعی) قرار خواهند گرفت. فارغ
از گستره این ابعاد آنچه مسلم است وظیفه اصلی حسابرسان اعتباربخشی به اطلاعات مالی
و ایجاد شفافیت در بازارهای مالی است و بهمیت علت همه مسئولیتهای سنتی و نوین
حسابرسان صرفاً در این چارچوب قابل بررسی و تبیین نخواهند بود.
بی شک بررسی موارد فوق جز از طریق شفافیت و افشای
اطلاعات در زمینههای فوق امکانپذیر نمیباشد. اما ابعاد افشای اطلاعات چگونه باشد
تا تاثیرات عینی بر بازارهای مالی داشته
باشد؟ مهمترین موضوعی که در محدوده مسئولیتهای حسابرسان در سطح جهانی و منبعد هم
در ایران قرار خواهدگرفت اظهارنظر پیرامون مسئولیتهای اجتماعی نهادهای مالی به
ویژه مسائل زیست محیطی و مسائل حقوق بشر خواهد بود. مثلاً اگر کارگران کشوری بدون
پوشش بیمههای اجتماعی همچون ابزار سنگی پای ماشین تولید (بخوانیدفیل سرمایهداری)
له میشوند حسابرسان بنا به مسئولیتهای اجتماعی ناشی از اصول و میثاق جهانی سازمان
ملل متحد نمیتوانند از این موضوع بیتفاوت بگذرند و لاجرم در بندهای بازرس و سایر
موارد افشای این موضوع از قیودات اجتماعی حسابرسان خواهد بود. بطور مثال اصل (29)
قانون اساسی کشور ما میگوید: «برخورداری از تامین اجتماعی از نظر بازنشستگی،
بیکاری، پیری، از کارافتادگی، بیسرپرستی و... درمانی و مراقبتهای پزشکی به صورت
بیمه و غیره، حقی است همگانی» گستره مسئولیتهای حسابداران و حسابرسان با توجه به
مفاهیمی همچون حسابداری اجتماعی، مسئولیتهای اجتماعی. مسئولیتهای حرفهای امروزه
ابعاد وسیعی بخود گرفته بطوریکه سازمان ملل متحد منشوری را بنام «اصول میثاق
جهانی» بعنوان الزامات تجارت جهانی مطرح نموده که اصول دهگانه آن عبارتند از:
اصول میثاق جهانی سازمان ملل
حقوق بشر
اصل 1- فعالیتهای تجاری باید در قلمرو نفوذ و فعالیت خود حقوق بشر را
که در سطح بینالمللی به رسمیت شناخته شده است رعایت و حمایت کنند.
اصل 2- باید اطمینان یابند که در سوء استفاده از حقوق
بشر و نقض این حقوق مشارکتی ندارند.
نیروی کار
اصل 3- فعالیتهای تجاری باید از آزادی سازمان کارگری
و به رسمیت شناختن حق چانهزنی دستهجمعی حمایت کنند.
اصل 4- حذف هرگونه کار اجباری
اصل5- ممنوعیت قاطع کار کودکان
اصل 6- حذف هرگونه تبعیض در عرصه اشتغال و کار
محیط زیست
اصل 7- فعالیتهای تجاری باید از اقدامات پیشگیرانه
در مورد خطرات زیست محیطی حمایت کنند.
اصل 8- به اقدامات ابتکاری برای افزایش مسئولیت در
برابر محیط زیست دست بزنند.
اصل9- ابداع و رواج فناوریهای متناسب با محیط زیست
را تشویق کنند.
مبارزه با فساد
اصل10- فعالیتهای تجاری باید با هر شکل از فساد از
جمله اخاذی و رشوهگیری مبارزه کنند.
جالب آنکه همین ماه گذشته یکی از موسسات بینالمللی
بعلت پذیرش مشتری در کشور برمه که مشهور به عدم رعایت حقوق بشرست مورد تنبیه
انضباطی قرار گرفت و در دادگاه بر علیه موسسه حسابرسی بدلیل عدم رعایت موازین
بینالمللی در پذیرش مشتری اقامه دعوی شد و یا یکی از موسسات بینالمللی حسابرسی
بعلت پذیرش یک مشتری که شرکت وی بر علیه حیوانات اقدام میکرد مورد مواخذه قرار
گرفت. حداقل مسئولیتهای اجتماعی عدم رعایت آنها موجب افشاء در گزارشات حسابرسی
شده عبارتند از:
1- مقررات زیست محیطی.
2- حقوق شهروندی (حقوق بشر).
3- عدم تبعیض بین زنان و مردان در پرداخت حقوق.
بنابراین بنظر میرسد حوزه حسابرسی و صدور گزارشات
حسابرسی بآن آسانی که بسیاری تصور میکنند نیست که با نوشتن کلیشهای عبارات
استاندارد بتوانیم شانه از زیربار مسئولیتهای اجتماعی خالی کنیم.